TCMB’nin Kartlı Harcama Analizi
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) Merkezin Güncesi adlı blog sayfasında yayımlanan "Kartlı Harcama Tercihlerinde Son Dönem Eğilimler" başlıklı analiz, son dönem kartlı harcamalar üzerindeki etkili faktörleri inceliyor.
Dijital Kanallar ve Tüketici Davranışları
Analizde, kart ile yapılan harcamaların artışının sebep olarak dijital kanalların yaygınlaşması ve yüksek enflasyon karşısında nakit taşımanın maliyetlerinin artması gösterilmektedir. Kartlı ödemelerin kullanım kolaylığı ve temassız ödeme yöntemlerinin hızlı bir şekilde benimsenmesi de önemli etkenler arasında sıralanıyor.
Veriler ve İstatistikler
Türkiye’de yaklaşık 28 milyon aktif kredi kartı kullanıcısı bulunurken, toplamda 125 milyon kredi kartı ve 191 milyon banka kartı mevcut. Kartlı harcamaların toplam hacminin 12,8 trilyon Türk lirasına ulaştığı belirtiliyor.
2021 yılından 2023 üçüncü çeyreğine kadar, faiz oranlarının enflasyonun altında seyretmesi, kredi kartı bakiyelerinin hızlı bir şekilde artmasında etkili olmuştur. Bu dönemde, kredi ve banka kartlarının kullanımında reel bazda %100 ve %80 oranında bir artış gözlemlenmiştir.
Temassız Ödemelerin Yükselişi
Covid-19 sonrası dönemde, finansal teknolojilerin gelişmesiyle birlikte, temassız ödeme işlemlerinin sayısında da önemli bir artış gözlemlenmiştir. 2015’te aylık yalnızca 2 milyon temassız işlem yapılırken, bu rakam günümüzde 1 milyar adede yaklaşmıştır.
Hane Halkı Tüketim Harcamaları
Hane halkı tüketim harcamalarında kartlı ödemelerin payının da arttığı belirlenmiştir. Örneğin, banka kartları ile yapılan harcamaların toplam hane halkı tüketimindeki payı %6,8’den %10’un üzerine, taksitsiz kredi kartı ile yapılan harcamaların payı ise %21’den %34’e yükselmiştir.
Sonuç ve Değerlendirme
TCMB analizi sonucunda, kartlı harcamalarında artışın sıklıkla borçlanma ihtiyaçlarıyla ilgili olmadığı, günlük işlemlerde kart kullanımının artışının hane halkının harcama davranışındaki önemli değişimleri yansıttığı belirtilmiştir. Bu durum, politika yapıcılar ve analistler için talep koşulları ve hane halkı borçları konusunda yeniden değerlendirme yapılmasını zorunlu kılmaktadır.
