Asgari ücrete geçtiğimiz hafta yüzde 49.11 zam yapıldı. İşveren kesime zam oranı fazla gelirken, özellikle de asgari ücretten fazla maaş alan çalışanın zam oranlarında da asgari zam oranı uygulanmadı. Bakan Işıkhan tarafından açıklanan zam oranı sonrasında asgari ücret 17.002 TL'ye çıktı. Şubat ayında tüm özel sektör zamlı maaşlarını almaya başlayacak. Hal bu iken asgari ücret üzerinde maaş alan kesim de zam oranını ve ne kadar artı maaş alacağını merak ediyor. Ancak asgari ücret üzeri maaşlarda zam oranı iş sözleşmesinde yer alan maddelere göre belirleniyor. İş sözleşmesinde eğer ki zam talebi asgari ücret zammına göre ayarlanacağı belirtilmemiş ise işverenin insiyatifine bağlı olarak zam yapılıyor.
ÖZEL SEKTÖR ÇALIŞANLARI İŞVEREN İNİSİYATİFİNDE
Ocak 2024 zamlarından mahrum kalan çalışan ise haklarının olup olmadığı konusunda araştırma yapmaya başladı. Kimi sektörlerde zam oranı asgari ücret zammı üzerinde seyredebiliyor. Özellkle de teknoloji sektörlerinde çalışan zamları yüzde 70'e kadar çıkarken, kimi sektörlerde artan maliyetler sebebiyle uzaktan çalıma yöntemine geçiş dönemi başlamış bulunuyor. Şirketlerin yemek ücretlerinin restoran fiyatlarından düşük olması sebebiyle, bu masrafın ortadan kalkması adına uzaktan çalışma yöntemine geçilmeye başlamışken, bu sayede işten çıkarılma oranlarında da düşüşün olabileceği tahmin ediliyor.
ÖZEL SEKTÖRE ASGARİ ÜCRET ÖNCÜLÜK
Özel sektör zamları için belirleyici faktör asgari ücret zammı olarak biliniyor. Ancak sözleşme gereği zam alamayan çalışanın da haklarının bulunduğu konusunda İstanbul Barosu Avukatlarından Cansen Erdoğan yaptığı açıklama ile çalışanların canını biraz sıkacağa benziyor
İş anlaşması kanunu kapsamında imzaların atılması akabinde sözleşme şartları geçerli oluyor. İmzalanan mevzuatta işverenin işçiye ödediği maaş konusunda ve zamlar konusunda da bilgiler yer alırken, özel sektöre mevzuatta yer alan bilgiler ışığında uygulama devreye giriyor. Konu ile alakalı açıklama yapan Erdoğan; Cansen Erdoğan, "Asgari ücretle ilgili güncellemeler devletin belirlediği tutarlar ve yüzdeler üzerinden oluyor. Asgari ücretin üzerinde kalan diğer ücretler için herhangi bir zam zorunluluğu bulunmuyor. Tamamen işverenin inisiyatifine kalmış durumda." şeklinde durumu ifade ediyor.
Ancak günümüzde iş sözleşmelerinde yer alan şartları imzalarken zam ile herhangi bir zam durumunun bulunmadığı bilinirken, işverenin inisiyatifinde zam uygulaması devreye giriyor. İş veren şirketin bütçesine, girdi çıktılara ve performansa göre zam oranını belirliyor. Yani hal bu iken işveren kendi planlamasına göre zam oranını ya da zam yapıp yapmayacağını şekillendiriyor. Ancak zam yapma şartı bulunmasa da işveren işçiye vaadini verdiği zammı yapmak durumunda kalıyor. İş kanunlarında 'Zam yapmazsa işçi iş sözleşmesini haklı nedenle fesh edebilir ve işverenden kıdem tazminatını talep edebilir.' şartı yer alıyor.
ASGARİ ÜCRET ALTINDA ÇALIŞTIRMAK YASAK
İşverenin zam konusunda hakkı bulunduğu gibi, asgari ücret altında işçi çalıştırması da kanunlara göre aykırı olarak kabul ediliyor.
