Obsesif kompulsif bozukluk (OKB), süreklilik halindeki istenmeyen düşüncelerin, hislerin (obsesyonların) ya da bir şeyi tekrar tekrar yapma dürtüsünün (kompulsiyonlar) neden olduğu bir akıl hastalığıdır. Obsesif kompulsif bozuklukta, bazı insanların hem takıntıları hem de bazı durumları çok fazla zorlamaları görülebilir.
Obsesif kompulsif bozukluk, tırnaklarınızı ısırmak veya olumsuz düşünmek gibi alışkanlıklarla ilgili değildir. Obsesif kompulsif bozuklukta takıntılı bir düşünce, belirli sayıların veya renklerin “iyi” veya “kötü” olmasını içerebilir. Zorlayıcı bir alışkanlık, kirli olabilecek bir şeye dokunduktan sonra ellerinizi defalarca yıkamak şeklinde kendini gösterebilir. Tüm bunları düşünmek ya da yapmak istemeseniz bile, durmak için kendinize engel olamaz ve güçsüz hissedersiniz.
Obsesif Kompulsif Bozukluk Türleri ve Belirtileri
Obsesif kompulsif bozukluk birçok şekilde gelir; ancak çoğu vaka, dört genel kategoriden en az birine girer.
- Denetleme türü kilitler, alarm sistemleri, fırınlar veya anahtarlar gibi düzenek ve eşyaların sıklıkla kontrol edilmesi ihtiyacı hissettirir.
- Kirlenme, kirli olabilecek şeylerden ürkme veya temizleme dürtüsü oluşabilir. Bununla zihinsel kirlenme, pislik gibi muamele görmüş gibi hissetmeyi içerir.
- Simetri ve düzene olan takıntı, işlerin belirli bir şekilde sıralanması ihtiyacı hissettirir.
- Düşünceler ve müdahaleci düşünceler ya da bir düşünce çizgisine olan saplantı ise şiddetli veya rahatsız edici olabilir.
Obsesif Kompulsif Bozukluk Nedenleri ve Risk Faktörleri
Doktorlar, bazı kişilerin neden obsesif kompulsif bozukluğa sahip olduğundan emin olmasalar da stres faktörünün semptomları daha da kötüleştirebildiğini dile getirmiştir.
Obsesif kompulsif bozukluk, kadınlarda erkeklere oranla biraz daha yaygındır. Semptomlar genellikle gençlerde veya genç yetişkinlerde görülür.
Obsesif kompulsif risk faktörleri şunları içerir:
- Obsesif kompulsif bozukluğu olan bir ebeveyn, kardeş veya çocuk
- Beyninizin belirli bölümlerindeki fiziksel farklılıklar
- Depresyon, kaygı veya tikler
- Travma deneyimi
- Çocukken fiziksel veya cinsel istismar öyküsü
Bazen bir çocuk, streptokok enfeksiyonundan sonra obsesif kompulsif bozukluğa sahip olabilir. Bu duruma ise streptokok enfeksiyonları ile ilişkili pediatrik otoimmün nöropsikiyatrik bozukluklar veya PANDAS denir.
Obsesif Kompulsif Bozukluk Teşhisi
Doktorunuz, belirtilerinize başka bir şeyin neden olmadığından emin olmak için fiziki muayene ve kan testleri yapabilir. Bununla birlikte doktorunuz, duygularınız, düşünceleriniz ve alışkanlıklarınız hakkında bilgi almak isteyecek ve bu yönde konuşacaktır.
Obsesif Kompulsif Bozukluk Tedavisi Var mı ?
Obsesif kompulsif bozukluğun tedavisi yoktur, ancak semptomlarınızın hayatınızı daha az etkilemesi için ilaç, terapi veya bir tedavi kombinasyonu kullanabilirsiniz.
Obsesif kompulsif bozukluğu tedavisi şunları içerir:
Psikoterapi: Bilişsel davranışçı terapi, düşünme kalıplarınızı değiştirmenize yardımcı olabilir. Maruz kalma ve tepkiyi önleme adı verilen bir biçimde, doktorunuz sizi endişe yaratmak ve zora sokmak için tasarlanmış bir duruma sokacaktır. Obsesif kompulsif bozuklukta, düşüncelerinizi veya eylemlerinizi azaltmayı ve sonrasında ise durdurmayı öğreneceksiniz.
Rahatlama: Meditasyon, yoga ve masaj gibi basit şeyler stresli obsesif kompulsif bozukluğu semptomlarına yardımcı olabilir.
İlaç: Seçici serotonin geri alım inhibitörleri olarak adlandırılan psikiyatrik ilaçlar, birçok insanın obsesyonları ve kompulsiyonları kontrol etmesine yardımcı olur. İlaçların etkisini göstermesi 2 ila 4 ay sürebilir.
Nöromodülasyon: Nadir durumlarda, terapi ve ilaç yeterince fark yaratmadığında, doktorunuz beyninizin belirli bir bölgesindeki elektriksel aktiviteyi değiştiren cihazlar hakkında sizinle konuşabilir. Bir tür transkraniyal manyetik stimülasyon, obsesif kompulsif bozukluğu tedavisi için FDA onaylıdır. Sinir hücrelerini uyarmak için manyetik alanlar kullanır. Daha karmaşık bir prosedür olan derin beyin stimülasyonu, kafanıza yerleştirilen elektrotları kullanır.
TMS (transkraniyal manyetik stimülasyon): TMS ünitesi, manyetik alanı indüklemek için başın üzerinde tutulan non-invaziv bir cihazdır. Obsesif kompulsif bozukluk semptomlarını düzenleyen beynin belirli bir bölümünü hedef alır.
