Küresel Gıda Güvenliği Tehdit Altında: Deniz Ticaretinde Belirsizlikler
Küresel deniz ticaretinin 2023'te yalnızca %2 büyümesi bekleniyor. Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD), deniz geçiş noktalarındaki aşırı kırılganlıkların, gıda güvenliği ve enerji arzı üzerinde ciddi tehditler oluşturduğunu belirtti. UNCTAD, "Deniz Taşımacılığı 2024 Değerlendirmesi: Deniz Geçiş Noktalarının Seyri" başlıklı raporunda, jeopolitik çatışmalar ve iklim değişikliği nedeniyle yaşanan aksaklıkların bu geçiş noktalarını tehdit ettiğine dikkat çekti.
Deniz Ticareti 2022'deki Daralmadan Sonra Toparlanıyor
Rapor, küresel deniz ticaretinin 2022'deki daralmanın ardından bu yıl %2,4 büyüyerek yaklaşık 12,3 milyon tona ulaşacağını öngörüyor. 2023'te demir cevheri, kömür ve tahıl gibi kilit emtiaların talebinin artması bekleniyor. Özellikle konteyner ticaretinin %3,5 oranında büyüyeceği tahmin edilmektedir. Ancak, bu rakamların arkasında derin yapısal zorluklar gizli.
Rotalardaki Uzama Yüksek Maliyetlere Yol Açıyor
Küresel ticaretin kritik yolları olan Panama ve Süveyş kanallarında yaşanan problemler, gecikmelere ve maliyet artışlarına neden olmuş durumda. 2024 yılına geldiğimizde, bu geçiş noktalarındaki trafik, bir önceki yıla göre %50'den fazla düşüş göstermiştir. Bu kanallardaki sıkıntılar, iklim değişikliği ve bölgedeki çatışmalardan kaynaklanmaktadır.
En Zayıf Ülkeler En Fazla Etkileniyor
Bu gelişmeler, özellikle Gelişmekte Olan Küçük Ada Devletleri (SIDS) ve En Az Gelişmiş Ülkeler (LDC) gibi ülkeleri derinden etkiliyor. UNCTAD’ın hesaplamalarına göre, Kızıldeniz ve Panama Kanalı'ndaki krizin devam etmesi, küresel tüketici fiyatlarını 2025 yılına kadar %0,6 artırabilir. SIDS ülkeleri için bu oran muhtemelen daha yüksek olacaktır.
UNCTAD Yetkililerinin Görüşleri
UNCTAD'ın teknoloji ve lojistik direktörü Shamika Sirimanne, "Gelecek belirsiz olduğunda, tüketiciler olarak kemer sıkıyoruz" diyerek, yatırımcıların bekle-gör moduna geçtiği konusunda uyarılarda bulundu. Ayrıca, UNCTAD Ticaret Lojistiği Birimi Başkanı Jan Hoffmann, kritik geçiş noktalarındaki sorunların navlun fiyatlarını artırdığı ve bunun tüketici fiyatlarına yansıyacağına dikkat çekti.
UNCTAD, denizcilik sektörünün iklim değişikliği karşısında daha dayanıklı hale gelmesi ve altyapıya yatırım yapılması gerektiğinin önemine vurgu yaptı. Bu noktada, liman verimliliği artırılmalı ve sahte gemi tescillerine karşı mücadele edilmelidir.
