Tarihi Türk Tamgaları ve Kaşkay Kültürü
Türk toplumlarının inançlarını, boy bağlarını ve devlet simgelerini simgeleyen kadim tamgalar, İran'ın Kaşkay Türkleri tarafından kültür, mimari ve el sanatlarında yaşatılmaya devam ediyor. Özellikle Şiraz kentinde yaşayan konargöçer Kaşkaylar, İran'ın Buşehr, Merkezi, Kirman ve Huzistan gibi eyaletlerinde de varlıklarını sürdürüyor.
Hayvancılıkla uğraşan Kaşkay Türkleri, dışarıdan bakıldığında köklü bir kültürel mirasa sahip olmadıkları izlenimine yol açsalar da gerçekte oldukça derin bir kültür birikimine sahiptirler. Yerel kıyafetleri, işlemeli halı ve kilimleri, kendine özgü yemek kültürleri ve geçimlerini sağladıkları hayvanlarıyla, hem yerli hem de yabancı turistlerin ilgisini çekmektedirler. Ancak, bu köklü tarihi ve kültürel mirası anlamak için daha derin bir incelemeye ihtiyaç duyulmaktadır.
Motiflerin Anlamı ve Kültür Mirası
Kaşkayların halı ve elbiselerinde işledikleri motifler, sadece görsel güzellik sunmakla kalmaz, aynı zamanda derin bir anlam ve kültür barındırır. Konargöçer yaşam tarzı, Kaşkayların bu zengin kültürü gelecek nesillere taşıma çabasını da destekler. Yerleşik bir hayata sahip olmalarına rağmen, yaz aylarında hayvanlarına otlak bulmak için yaylalara göçmektedirler.
Kaşkay Türkleri, tarihi boyunca birçok mimari eser inşa etmiştir. Bu eserlerin motifleri, Anadolu kültürüyle benzerlik gösterir ve Türk toplumlarının ortak tarihine işaret eder. Kadim Türk tamgaları, Kaşkayların el sanatları, giysileri ve çeşitli aletleri üzerinde yaygın olarak kullanılmaktadır.
Kaşkayların Tarihsel Mirası
Kaşkay Türkleri, mevsimlik göçlerin kesişim noktalarında yer alan ve “İl Ocağı” olarak bilinen kayalara tamgalarını işleyerek tarihlerini kayıt altına almışlardır. İranlı araştırmacı Hüseyin Cedi Bayat, Kaşkay bölgelerinde çok sayıda Oğuz tamgası ve Orhun alfabesinin harflerine rastladığını belirtmekte, bu eserlerin korunmasının önemine vurgu yapmaktadır. Bayat'a göre, bu tamgalar bölgenin tarihi mirasını yansıtmakta ve toplumun her bireyinin bunları korumakla yükümlü olduğunu ifade etmektedir.
Şiraz'daki Kerim Han Kalesi, tamga hazinesi olarak nitelendirilmektedir. Kalenin etrafındaki yapılar, Kaşkayların en çok kullandığı anne tamgasıyla bezeli taşlarla süslenmiştir. Ayrıca, Kaşkay Türkleri düğün kutlamaları sırasında yaratılışın ve bereketin sembolü olan dörtgen tamgayı çadırlarının çatısına yerleştirmektedirler.
