Işık Mikroskobu ile Mikroorganizmaları Nasıl İnceleyebiliriz?
Işık mikroskobu, gözle görülemeyen canlıları büyüterek görmemizi sağlayan bir cihazdır. Işık mikroskobu, birçok bilim dalında önemli bir araç olarak kullanılmaktadır. Işık mikroskobu, ışığın farklı özelliklerini kullanarak nesnelerin görüntüsünü oluşturur. Işık mikroskobu, mekanik ve optik olmak üzere iki ana kısımdan oluşur.
Işık Mikroskobu Nedir ve Nasıl Çalışır?
Işık mikroskobu, 17. yüzyılda icat edilen ve gözle görülemeyen canlıları büyüterek incelemeye yarayan bir cihazdır. Işık mikroskobu, biyoloji, tıp, malzeme bilimi, kimya ve fizik gibi birçok bilim dalında kullanılmaktadır. Işık mikroskobu, ışığın kırılma, yansıma, saçılma ve emilme gibi özelliklerinden yararlanarak nesnelerin görüntüsünü oluşturur. Işık mikroskobu, bir ışık kaynağı, bir kondansör, bir diyafram, bir objektif ve bir okülerden oluşan bir optik sisteme sahiptir. Işık kaynağı, nesneyi aydınlatır. Kondansör, ışığı nesneye odaklar. Diyafram, ışığın miktarını ayarlar. Objektif, nesnenin büyütülmüş görüntüsünü oluşturur. Oküler, objektifin oluşturduğu görüntüyü daha da büyüterek gözümüze ulaştırır.
Işık Mikroskobu'nun Parçaları Nelerdir?
Işık mikroskobu, mekanik ve optik olmak üzere iki ana kısımdan oluşur. Mekanik kısım, mikroskobun hareketli ve ayarlanabilir parçalarını içerir. Optik kısım, mikroskobun ışığı ve görüntüyü yönlendiren parçalarını içerir.
Mekanik Kısım; Revolver, tabla, şaryo, makro ve mikro vida
Optik Kısım; Oküler, objektifler, diyafram, kondansör ve ışık kaynağı
Işık Mikroskobu'nun Kullanımı Nasıldır?
Işık mikroskobunun kullanımı, incelenecek örneğin türüne ve büyüklüğüne göre değişebilir. Işık mikroskobu, bir örneği en fazla 1000 kat büyütebilir. Bu büyütme oranı, mikroskobun üzerinde bulunan farklı objektifler ile ayarlanabilir. Objektifler, 4x, 10x, 40x, 100x gibi farklı büyütme güçlerine sahiptir. Oküler ise 10x büyütme gücüne sahiptir. Böylece, okülerxobjektif formülü ile örneğin kaç kat büyütüldüğünü hesaplayabiliriz. Örneğin, 4x objektif ile bakarsak, örneği 40 kat büyütmüş oluruz. 100x objektif ile bakmak istiyorsak, immersiyon yağı adı verilen özel bir solüsyon kullanmamız ve kondansörü yukarı kaldırmamız gerekir.
Mikroskop kullanımı için aşağıdaki adımları izleyebiliriz:
- Mikroskop açma-kapama tuşundan açılır.
- Okülerler göz ayarına göre sağa sola hareket ettirilerek, bakıldığında tek yuvarlak görülecek şekilde ayarlanır.
- Hazırlanmış ve ateşten geçirilmiş preparat mikroskobun tabla kısmına yerleştirilir.
- Revolver çevrilerek istenilen büyüklükteki objektife ayarlanır.
- Diyafram objektifin büyüklüğü ile paralel olacak şekilde ayarlanır.
- Makro vida (kaba ayar düğmesi) ile tabla en üst seviyesine kadar yavaşça kaldırılır. (Mikroskopta görüntüyü bulabilmek için) Görüntü geldikten sonra bir daha makro vidaya dokunulmaz.
- Mikro vida (ince ayar düğmesi) ile görüntüyü netleştiririz.
- Şaryo ile sağa-sola, öne-arkaya hareket ederek bulduğunuz görüntüyü inceleyebilirsiniz.
- Örnek, mikroskoptan çıkarılır ve mikroskop temizlenir. Eğer immersiyon yağı kullandıysak temizlik %70’lik alkol ile yapılır ve kapatılır.
