Haydar Aliyev'in Hayatı ve Liderlik Dönemi
Azerbaycan'ın eski Cumhurbaşkanı ve ulusal lideri Haydar Aliyev, vefatının 21. yılında saygı ve minnetle hatırlanıyor. Sovyetler Birliği döneminde üst düzey görevlerde bulunan Aliyev, bağımsızlıktan sonra ülkesinin krizlerle mücadelesine liderlik ederek kurtarıcı bir rol üstlenmiştir.
Haydar Aliyev, 10 Mayıs 1923'te Azerbaycan'a bağlı Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti'nde doğdu. Eğitimine Nahçıvan Pedagoji Teknik Okulu'nda başlayarak 1939 yılında buradan mezun olan Aliyev, Azerbaycan Sanayi Enstitüsü'nde Mimarlık Fakültesine kaydoldu. Ancak İkinci Dünya Savaşı'nın patlak vermesiyle eğitimi yarıda kaldı.
1941-1944 yılları arasında Nahçıvan İçişleri Komiserliği'nde çeşitli görevlerde bulunan Aliyev, 1944'te Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) Devlet Güvenlik Komitesinde çalışmaya başladı. 1967'de Azerbaycan KGB'si Başkanı olarak atandıktan sonra, 1969'da Azerbaycan Komünist Partisi Merkezi Komitesi Genel Sekreteri unvanını kazandı ve bu görevi 1982'ye kadar sürdürdü.
Moskova'da üst düzey görevlerde bulunduğu süre zarfında SSCB'nin önemli karar süreçlerinde yer aldı. Ancak 1987'de plastik politika uygulamalarına karşı çıkarak istifa etti ve 1990'da Azerbaycan'a dönerek siyasal kariyerine devam etti.
Azerbaycan'ın Bağımsızlık Sürecindeki Rolü
Azerbaycan bağımsızlığını ilan ettiğinde Nahçıvan'daki görevini sürdürmekteydi. 21 Kasım 1992 tarihinde Yeni Azerbaycan Partisi'ni kurarak, halk tarafından 15 Haziran 1993'te Azerbaycan Yüksek Konseyi Başkanı olarak davet edildi. 3 Ekim 1993'te yapılan seçimlerde cumhurbaşkanı oldu.
Aliyev, Karabağ'da Ermenilerin toprak taleplerine karşı orduyu güçlendirme çabalarına başladı ve Azerbaycan ordusunu modernize etti. Bişkek'te imzalanan ateşkes ile şiddetli çatışmaları durdurmayı başardı.
Ekonomik ve Diplomatik Başarılar
Ekonomik kalkınmanın temelini atan Aliyev, Azeri-Çırak-Güneşli petrol yataklarının işletilmesini sağlayan Asrın Anlaşması'nı imzaladı. Ayrıca, evrensel demokratik değerleri yansıtan anayasanın onaylanması ve idam cezasının kaldırılması gibi önemli adımlar attı.
Aliyev'in imzası, Türkiye ile Azerbaycan arasındaki ilişkilerin güçlenmesine katkıda bulunan temel prensipler arasında yer aldı. Haydar Aliyev, 11 Ekim 1998 seçimlerinde yüzde 76,1 oy alarak yeniden cumhurbaşkanı seçildi. Sağlık sorunları nedeniyle 15 Ekim 2003'teki seçimlerde İlham Aliyev lehine adaylığını geri çekti.
Haydar Aliyev, 12 Aralık 2003'te ABD'de hayatını kaybetti ve 15 Aralık'ta Bakü'deki Fahri Hiyaban'da defnedildi.
