Güney Afrika Cumhuriyeti'nin Kuzey Batı eyaletinde, terk edilmiş Stillfontein altın madeninde, kasım ayından bu yana mahsur kalan kaçak madencilerin yamyamlık yaptığı iddiaları, kamuoyunda tartışma yaratıyor. Açlık ve susuzlukla mücadele eden madencilerin polisle teslim olma konusunda direndiği bildiriliyor.
Ulusal basında yer alan haberlere göre, Madencilikten Etkilenen Toplulukların Eylem Birliği (MACUA) isimli insan hakları örgütü, madencilerin açlık nedeniyle, ölen arkadaşlarının cesetlerini yediklerine dair iddialarla Anayasa Mahkemesi'ne başvuruda bulundu. Başvuruda, hükümetin yer altındaki madencilerin kurtarılması için harekete geçmemesinin yasalara aykırı olduğu vurgulanmış ve mahkemeden duruma müdahale edilmesi talep edilmiştir.
MACUA’nın başvurusunda, yüzlerce madencinin ölüm ve açlıkla karşı karşıya olduğu belirtilirken, madende halihazırda çok sayıda ceset bulunduğu öne sürüldü. Daha önce Pretoria Yüksek Mahkemesi’ne, madencilere gıda ve içecek yardımının sağlanması için de başvuruda bulunulmuş ancak bu talep reddedilmişti.
Kuzey Batı Eyalet Polisi Sözcüsü Adele Myburgh, devlet televizyonu SABC’ye yaptığı açıklamada, yamyamlık iddialarının madencilerin yer altından gönderdikleri mektuplara dayandığını ifade ederek, “Bu iddia şu aşamada doğrulanamaz veya reddedilemez. Bize bir mektupla gönderildi ancak şu an buna dair fiziksel bir kanıt yok.” dedi.
Güney Afrika Ulusal Ortak Operasyon ve İstihbarat Kuruluşu (NatJoints) ise, madencilerin kendi imkanlarıyla madenden çıkabildiklerini ve gecikmeli çıkışların polis tarafından tutuklanmamak için bir taktik olduğunu kaydetti. Açıklamada, polisin madencilerin güvenli şekilde tahliyesi için çıkış noktaları kurduğu ifade edildi.
Hükümetin kaçak madencilikle mücadeledeki sağlam duruşu vurgulanırken, insanları kaçak madenciliğe iten sosyoekonomik faktörlerin de ele alındığı belirtildi.
Kaçak madencilik faaliyetleri, Güney Afrika'da oldukça yaygındır. Kuzey Batı eyaletindeki Stillfontein madeninde, kaçak madencilere su ve gıda tedarik edilmesinin ardından, yüzlerce madenci yer altında mahsur kalmış ve teslim olmamakta direnmiştir. Şimdiye kadar 1500'e yakın madenci çıkarak polise teslim olmuştur. Ancak yüzlerce madencinin hâlâ teslim olmayı reddettiği tahmin edilmektedir.
Elmas, altın ve platin gibi değerli madenlere sahip olan Güney Afrika'da terkedilmiş veya gaz sızıntısı yaşanan faal madenlerde maden arayan kaçak madenciler halk arasında “zama zama” olarak biliniyor. Ülkede, 10 bin ila 30 bin kişi arasında birinin doğrudan kaçak madencilik faaliyetlerine karıştığı düşünülmekte ve sadece kaçak altın madenciliğinin yıllık maliyetinin 3,8 milyar dolar olduğu tahmin edilmektedir.
