Evrenin Erken Dönemlerinde Hızla Parlayan Kuasar 'J1429+5447' Keşfedildi
Bilim insanları, NuSTAR (Nükleer Spektroskopik Teleskop Dizisi) X-ışını Uzay Teleskobu tarafından keşfedilen en uzak gök cismi olan 'J1429+5447' adlı kuasarın, yoğun bir şekilde parladıktan sonra hızla sönükleştiğini tespit etti. Yale Üniversitesi liderliğindeki bir gök bilimci ekibi, NASA’nın NuSTAR X-ışını Uzay Teleskobu ile Chandra X-ışını Gözlemevi'nin kuasara yönelik verilerini inceleyerek önemli bulgular elde etti.
Araştırmanın sonuçlarına göre, 'J1429+5447', evrenin erken dönemlerinde oluşan ve şimdiye kadar tespit edilenler arasında parlaması ve sönmesi açısından en hızlı değişim gösteren kuasar olarak kaydedildi. Araştırmacılar, bu çalışmanın evrenin erken dönemlerinde bazı gök cisimlerinin nasıl hızla büyüdüğünü açıklamaya yardımcı olabileceğini belirtti.
'J1429+5447'den Çıkan Jet Dünya'ya Bakıyor
Yale Üniversitesi araştırmacıları, 'J1429+5447' üzerindeki gözlemleri, NuSTAR ve 4 ay önceki Chandra X-ışını Gözlemevi verilerini karşılaştırarak gerçekleştirdi. Kuasardaki görelilik etkisi nedeniyle, dünya üzerindeki 4 aylık süre, kuasarda yalnızca 2 haftaya tekabül ediyor. Çalışma sonucunda kuasar için, 2 hafta gibi çok kısa bir sürede X-ışını yayınımının 2 katına çıktığı tespit edildi.
Yale Üniversitesinde doktora sonrası astrofizik araştırmacısı olan Dr. Lea Marcotulli, "Bu çalışmada, kuasarın Dünya'ya doğru yönelmiş bir jete sahip, muhtemelen süper kütleli bir kara delik olduğunu keşfettik ve bunun evrenin ilk milyar yılına ait olduğunu görüyoruz" dedi.
Araştırmanın yazarlarından olan Yale Üniversitesi Öğretim Üyesi Meg Urry ise, yoğunluk ve hız açısından bu düzeydeki X-ışını değişkenliğinin son derece aşırı olduğunu açıkladı. Urry, "Bu, neredeyse kesin olarak bize doğru yönelen, parçacıkların merkezdeki süper kütleli kara delikten bir milyon ışık yılı uzağa taşındığı bir koniden oluşan jetle açıklanabilir" şeklinde konuştu.
Kuasarlar, 'Yeniden İyonlaşma Dönemi'ne Işık Tutuyor
Evrendeki en eski ve en parlak gök cisimleri olan kuasarların, galaksilerin merkezinde bulunan kara deliklerin çekim bölgesindeki "etkin galaksi çekirdeklerinden" oluştuğu bilinmektedir. Kuasarlar, görünür ışık, radyo, kızılötesi, morötesi ve X ile gamma ışını dalga boylarında yaptığı yayınımlarla tespit edilebiliyor.
Bilim insanları, "Büyük Patlama"dan sonraki bir milyar yıl içinde başlayan, önceki aşamada nötr olan hidrojen atomlarının yüklendiği ve ilk yıldızların evreni aydınlatmaya başladığı 'Yeniden İyonlaşma Çağı''nı incelemek için kuasarları gözlemlemeye devam ediyor. Bu gök cisimlerinin merkezlerindeki kara delikler, kutuplarından çıkarak uzaya yoğun bir şekilde madde püskürtmektedir.
Araştırmanın sonuçları, 'The Astrophysical Journal Letters' dergisinde yayımlandı.
