Deniz Isı Dalgaları Tehdit Oluşturuyor
Dokuz Eylül Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü Deniz Bilimleri Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Şükrü Turan Beşiktepe, iklim değişikliğinin etkisiyle artan atmosfer ve deniz suyu sıcaklıklarının "deniz ısı dalgalarına" yol açtığını, bu durumun daha yüksek deniz suyu sıcaklıkları ve aşırı hava olaylarının meydana gelmesine neden olabileceğini belirtti.
Global Isı Artışı ve Denizdeki Değişiklikler
ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi (NOAA) verilerine göre, 2024'ün ilk 10 ayında küresel ortalama deniz yüzey suyu sıcaklığı, uzun yıllar ortalamasının 0,99 derece üzerinde seyretti. Bu, deniz yüzey suyunun en sıcak olduğu ocak-ekim döneminin kayıtlara geçtiği anlamına geliyor.
Deniz yüzey suyundaki sıcaklık artışları, iklim değişikliği sonucunda "deniz ısı dalgaları"nın daha sık ve şiddetli bir şekilde oluşmasına yol açıyor. Beşiktepe, deniz suyu sıcaklıkları artarken, yaz aylarında ani sıcaklık değişimlerinin deniz ekosistemlerini ciddi şekilde tehdit edebileceğini vurguladı.
Bölgesel Sıcaklık Artışları
İklim değişikliği ile birlikte dünya genelinde hem atmosferde hem de denizlerdeki sıcaklıkların düzenli olarak arttığını belirten Beşiktepe, özellikle Ege Denizi'nde deniz suyu sıcaklıklarının yıllık ortalamada 0,05, Marmara Denizi'nde 0,064, Karadeniz'de 0,06 ve Akdeniz'de ise 0,04 derece yükseldiğini ifade etti.
Süper Deniz Isı Dalgaları ve Etkileri
Son yıllarda, "süper deniz ısı dalgaları" kavramı literatüre girmiştir. Bu dalgaların, deniz suyu sıcaklığının mevsimsel ortalamanın %10’unu aşarak en az 4-5 gün boyunca yüksek seyretmesi durumunda meydana geldiği bildiriliyor.
Beşiktepe, deniz ısı dalgalarının hava tahminlerini etkileyebileceğini, bu durumun hava tahmin modellerinin doğruluğunu artırmak için denizlerin takip edilmesinin önemini vurguladı.
Uzun Süreli Etkiler ve Ekonomik Kaybı
2020 yılında Karadeniz’de 120 gün, 2019'da Marmara’da 90 gün ve 2021'de Ege'de 68 gün süren deniz ısı dalgaları, Marmara Denizi gibi hassas ekosistemlerde müsilaj sorununu tetikleyebiliyor. Bu tür olayların uzun süreli etkileri, deniz ekosistemlerinde yıkıcı olabiliyor.
Deniz ısı dalgalarının, denizdeki ekonomik türler üzerinde olumsuz etkileri olduğu ve yıllık yaklaşık 3 milyar dolar kayba neden olduğu bildirilmektedir. Özellikle soğuk su türlerinin ani sıcaklık yükselmelerinden etkilenerek toplu ölümler yaşaması muhtemel.
Deniz Isı Dalgaları ve İklim Değişikliği
Akdeniz'deki soğuk su mercanlarının, deniz ısı dalgalarından büyük zarar gördüğü belirtilirken, deniz tabanında yaşayan canlıların da yüksek sıcaklıklar nedeniyle tehdit altında olduğu ifade ediliyor.
Beşiktepe, deniz ısı dalgalarının etkilerini anlayabilmek için yeterli gözlem sistemlerinin oluşturulması ve yeni tahmin sistemlerinin geliştirilmesi gerektiğini vurguladı. Ayrıca, çok çeşitli paydaşların, uyum stratejileri geliştirerek deniz ısı dalgalarının etkilerini azaltmaları gerektiğini belirtti.
