Zeytinyağı, yani "sıvı altın"ın kıtlaşması, global çapta fiyatların rekor düzeylere ulaşmasına ve endüstrideki kaygıların büyümesine neden oldu.
CNBC raporlarına göre, sağlıklı beslenmenin vazgeçilmezlerinden olan bu değerli yağın fiyatlarındaki ani yükseliş, son zamanlarda tüketicileri ve üreticileri eşit derecede endişelendirmekte ve şaşırtmaktadır.
“ÜRETİMDE DÜŞÜŞ GÖZLENİYOR”
Mintec analisti Kyle Holland, iklim değişikliğinin yol açtığı şiddetli hava olaylarının, Güney Avrupa’daki, özellikle İspanya, İtalya ve Yunanistan’daki zeytinyağı üretimini ‘ciddi şekilde etkilemiş olduğunu’ belirtti.
İthalatı Teşvik Merkezi verilerine göre, dünya üretiminin %40’ını karşılayan İspanya’nın her yıl 1,3 milyon ile 1,5 milyon mt arasında zeytinyağı üretmesi beklenirken, 2022/2023 sezonunda sadece yaklaşık 666.000 mt üretim yapıldığı görülmekte. Mintec endeksine göre, Endülüs’te zeytinyağı fiyatları Mart ayının sonunda 8 euroyu bir miktar aşarken, Ocak ayında ise daha önce görülmemiş bir seviye olan 9,2 euroya yükselmişti.
“BEKLENMEDİK DURUM”
Uzmanlar, düşen zeytinyağı stoklarının, yakın gelecekte fiyat dalgalanmalarına neden olarak piyasaları alarm durumuna geçirebileceğini ifade etti.
Hollanda’dan bir analist konu hakkında, “Piyasa şu an düşüş trendinde olsa da, mevsim ilerledikçe birçok katılımcının stokların azalacağını ve bu durumun tükenme noktasına geleceğini öngördüğünü” belirtti. “Fiyatlar şimdilik düşük seyretse de, talebin artmasıyla birlikte insanların alım yapmaya başlaması kaçınılmaz. Eğer arz daralırsa ve herkes alım yapmak zorunda kalırsa, fiyatların yükselmesi beklenir” şeklinde konuştu.
“YARIN NE OLACAK?”
Green Alliance UK adlı bağımsız düşünce kuruluşunun iklim politikası direktörü Helena Bennett, zeytinyağı fiyatlarındaki tarihi yükselişi iklim değişikliği ile ilişkilendirdi. Bennett, sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı açıklamada, “İspanya, dünyanın en büyük zeytinyağı tedarikçisi olarak, kuraklık ve şiddetli sıcaklar sebebiyle üretim kapasitesini yarı yarıya azalttı ve 2022’den itibaren fiyatlarını %112 oranında arttırdı.
Benzer durum diğer tarım ürünleri için de geçerli. Bugün zeytinyağı, yarın ise başka birçok şey aynı kaderi paylaşabilir” ifadelerini kullandı.
“ZEYTİNYAĞI HIRSIZLIKLARINDA ARTIŞ”
Zeytinyağına olan talebin yükselmesiyle birlikte, zeytinyağı hırsızlıkları da artış gösterdi. Financial Times’ın raporuna göre, İspanya’da süpermarketler, Mart ayının başlarında zeytinyağının, ülkenin birçok bölgesinde en sık çalınan mallar arasına girdiğini bildirdi.
Karaborsada temel gıda maddelerinin satışını yapan suç örgütlerinin bu hırsızlıkların arkasında olduğu düşünülüyor. Yerel haberlere göre, geçtiğimiz yıl ağustos ayında, İspanya’nın Cordoba bölgesinde bir zeytinyağı fabrikasından yaklaşık 50 bin litre saf zeytinyağı çalınmıştı.
O zamanlar çalınan zeytinyağının piyasa değerinin 420 bin Euro’yu aştığı düşünülüyordu.
