MS riskini artıran genlerin, yaklaşık 5 bin yıl önce Yamnaya adı verilen büyükbaş hayvan çobanlarının büyük göçüyle kuzeybatı Avrupa’ya girdiği keşfedildi. Bu gen varyantları, o dönem çobanları koyun ve sığırlardan kaynaklanan hastalıklara karşı korumaya yardımcı oluyordu. Peki MS geni nedir, neye yol açar? Çocuklar nasıl ve ne kadar etkileniyor? Detaylarda...
MS GENİ NEDİR?
MS geni, Multiple Skleroz (MS) hastalığına sebep olan ve kalıtsal olarak aktarılabilen bir gen. Bu gen, vücutta belli proteinlerin iltihap gibi davranmasına neden oluyor.
MS GENİ NEYE YOL AÇIYOR?
MS geni, MS hastalığına yol açar. MS hastalığı, sinirlerin etrafını saran “miyelin” adını verdiğimiz kılıfı etkileyen bir merkezi sinir sistemi (beyin ve omurilik) hastalığıdır. Bağışıklık sistemi, sağlıklı merkezi sinir sistemi yapılarına saldırır ve hasar oluşan bölgelerle ilişkili işlevlerde kayıplar yaşanabilir.
MS GENİN SAĞLIĞA ZARARI NEDİR?
MS geni, MS hastalığına yol açarak sağlığa zarar verir. MS hastalığı, hareket aksaklığı, kaslarda güçsüzlük, kısmi felç, dengesizlik, konuşma ve görme bozuklukları gibi çeşitli belirtilerle ortaya çıkabilir.
Ataklar halinde görülen MS, erkeklere oranla kadınlarda 2 kat daha fazla görülür.
MS geni, MS hastalığının gelişimine ve ilerlemesine etki eder. MS hastalığı genellikle ataklar ve iyileşmeler ile giden bir seyir gösterir4. Atakların ne sıklıkta geleceğini tahmin etmek mümkün değildir. Ataklar bazen yılda birkaç kez, bazen 2-3 yılda bir, bazı hastalarda ise ancak yıllar sonra tekrar ortaya çıkabilir.
MS hastalığının tedavisi olmasa da günümüzde tıptaki gelişmeler, erken tanı ve doktor kontrolünde alınacak önlemler, yaşanan sıkıntıları azaltmaktadır.
MS HASTALIĞI ÇOCUKLARI DA ETKİLİYOR MU?
Multiple Skleroz (MS) hastalığı çocukları da etkileyebilir. Çocuklarda Pediatrik Multiple Skleroz (MS) olarak adlandırılan bu durum, uzun süre tanı alamayan ve tedavi edilmeyen bir multiple skleroz alt grubu olarak kalmıştır.
Çocuklarda MS belirtileri, etkilenen sinir sistemi bölgesine göre farklılık gösterir. Dolayısıyla belirtilerin şiddeti ve seyri de her hastada farklıdır. Sıklıkla ortaya çıkan belirtiler arasında yorgunluk, bacak ve kollarda kuvvet kaybı, uyuşma, karıncalanma, his kaybı, baş dönmesi ve dengesizlik, çift görme, görme azlığı, konuşma bozukluğu, idrar kaçırma ya da yapamama gibi semptomlar bulunabilir.
16 yaş altı MS hastalarının oranı yaklaşık olarak % 2.7-5 arasında tahmin edilmektedir. Sıklık, 10 yaş ve altı çocuklar arasında ise % 0.2-0.7 olarak tahmin edilmektedir. Ancak, genetik faktörlerin MS’li bireyin çocuk sahibi olmasına engel olacak düzeyde rol oynamadıkları net bir şekilde bilinmektedir.
Çocukluk yaş grubunda klinik çalışmaların azlığından dolayı hastalığın tedavi yönetimi erişkinlerin tedavisinden daha karmaşıktır. Yine de çocukların tedavi ve değerlendirilmelerindeki deneyimler hızla gelişmekte ve bu deneyimlerin ışığında sürekli güncellenmektedir.
